ΒΙΟΔΕΙΚΤΕΣ ΝΟΗΤΙΚΗΣ ΕΚΠΤΩΣΗΣ ΣΤΟ ΕΓΚΕΦΑΛΟΝΩΤΙΑΙΟ ΥΓΡΟ ΚΑΙ ΤΟ ΑΙΜΑ ΣΤΗ ΝΟΣΟ ΤΟΥ ΠΑΡΚΙΝΣΟΝ

Περίληψη

Η νόσος του Πάρκινσον (ΝΠ) αποτελεί τη δεύτερη συχνότερη νευροεκφυλιστική νόσο, η οποία χαρακτηρίζε-
ται από την απώλεια ντοπαμινεργικών νευρώνων στην μέλαινα ουσία και την συσσώρευση α-συνουκλεΐνης
σε ενδοκυττάρια νευρωνικά έγκλειστα. Πέραν των κινητικών συμπτωμάτων της νόσου, συνυπάρχουν επίσης
μη-κινητικά συμπτώματα. Εξ αυτών, η νοητική έκπτωση είναι συνήθης σε ασθενείς με Πάρκινσον, οι οποίοι
βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας. Η προοδευτικά επιδεινούμενη νοητική έκπτωση περι-
λαμβάνει την υποκειμενική νοητική έκπτωση, την ήπια νοητική έκπτωση (MCI) και την άνοια. Νευροπαθολο-
γικά υποστρώματα των υποκείμενων παθοφυσιολογικών μηχανισμών έχουν ερευνηθεί σε μελέτες κλινικο-
παθολογικής συσχέτισης. Μελέτες παρακολούθησης επικεντρώνονται στην προγνωστική αξία δεικτών κατά
την αξιολόγηση της προόδου της νοητικής έκπτωσης στον χρόνο. Ο μεταβολισμός του εγκεφάλου κι η υγεία
του νευρώνα εκπροσωπούνται στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό (ΕΝΥ), μέσω πρωτεϊνών οι οποίες συνεισφέρουν
ως πιθανοί βιοδείκτες των μηχανισμών νοητικής δυσλειτουργίας στην ΝΠ. Επιπλέον, βιοδείκτες νοητικής έκ-
πτωσης δύναται να ανευρεθούν στον ορό και το πλάσμα αίματος. Δεδομένης της ασταθούς μετάπτωσης από
την MCI σε άνοια, οι βιοδείκτες είναι αναγκαίοι για την πρώιμη ανίχνευση γνωστικών ελλειμμάτων και την
πρόβλεψη του κινδύνου άνοιας. Η παρούσα ανασκόπηση συνοψίζει πρόσφατες μελέτες υπό-διερεύνηση βι-
οδεικτών, στο αίμα και το ΕΝΥ, της νοητικής έκπτωσης στην ΝΠ. Διάφοροι δείκτες νευρωνικής βλάβης έχουν
συσχετιστεί με πτωχή νοητική λειτουργία και προβλέπουν γνωστική επιδείνωση, όπως το β-αμυλοειδές και
τα νευροϊνίδια. Φλεγμονώδεις παράγοντες, το οξειδωτικό στρες, η λυσοσωμιακή δυσλειτουργία και γενετικές παραλλαγές συνεισφέρουν επίσης στην νοητική έκπτωση. Μελλοντικές μελέτες είναι αναγκαίες ώστε να
εδραιωθούν οι υποψήφιοι βιοδείκτες, δεδομένου του οφέλους που θα συνεισφέρουν στην κλινική πράξη
και τον σχεδιασμό κλινικών μελετών.