ΣΧΕΣΗ ΤΗΣ ΥΠΝΗΛΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΔΟΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΙΛΟΤΩΝ ΣΤΌΝ ΕΞΟΜΟΙΩΤΗ ΠΤΗΣΗΣ

Περίληψη

Εισαγωγή: Η κόπωση-υπνηλία αποτελεί έναν αναγνωρισμένο παράγοντα προαγωγής των λαθών και μείωσης της απόδοσης των ατόμων σε σύνθετα και δυναμικά εργασιακά περιβάλλοντα, όπως είναι αυτό της αεροπλοΐας και μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά ατυχήματα. Στην προσπάθεια να μελετηθεί αυτή η συσχέτιση έχουν χρησιμοποιηθεί διάφοροι δείκτες υπνηλίας με την κλίμακα ESS (Epworth Sleepiness Scale) να αποτελεί μία εύκολη στη χρήση και τυποποιημένη επιλογή. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να συσχετίσει εύκολα μετρήσιμους δείκτες κόπωσης/υπνηλίας με την απόδοση ενός χειριστή, όπως αυτή αξιολογείται μέσα από τη διαδικασία πτήσης με όργανα σε εξομοιωτή πτήσεων. Μέθοδος: 54 εκπαιδευόμενοι χειριστές αεροσκάφους συμπλήρωσαν ένα ερωτηματολόγιο το οποίο αξιολογούσε υποκειμενικούς και αντικειμενικούς δείκτες υπνηλίας (ώρες ύπνου, υποκειμενική αίσθηση υπνηλίας, ESS). Αμέσως μετά, κλήθηκαν να εκτελέσουν προκαθορισμένη άσκηση σε εξομοιωτή πτήσης και ακολούθησε υπολογισμός δεικτών της απόδοσής τους (απόκλιση από το ιδανικό ίχνος, πλήθος διασταυρώσεων με αυτό, βαθμολογία του εκπαιδευτή). Οι δείκτες υπνηλίας και οι δείκτες απόδοσης αναλύθηκαν στατιστικά με την χρήση ανάλυσης παλινδρόμησης και Student’s t-test. Ως επίπεδο σημαντικότητας ορίσθηκε το 95%. Αποτελέσματα: Ο βαθμός υπνηλίας κατά ESS εμφανίζει στατιστικώς σημαντική εξάρτηση με την μέση απόκλιση του πραγματικού από το ιδανικό ίχνος καθόδου (p=0.0003) ενώ συσχέτιση αναγνωρίζεται και μεταξύ της ώρας εκτέλεσης της άσκησης (πρωινή ή απογευματινή) με την βαθμολογία του εκπαιδευόμενου στην άσκηση. Η επίδραση της υπνηλίας στην απόδοση αποτελεί έναν σημαντικό και προβλέψιμο παράγοντα που μπορεί να αξιολογηθεί με τη χρήση εύκολων δεικτών. Στη μελέτη αυτή για πρώτη φορά αναγνωρίζεται η επίδραση της μικρού βαθμού υπνηλίας στα πλαίσια των καθημερινών δραστηριοτήτων στην απόδοση υγιών ιπτάμενων χειριστών.